De vier edele waarheden

Alles verandert.
In de bijna achtenzestig jaar van mijn leven is er zoveel veranderd. Soms, wanneer ik terugdenk aan wie ik was 20, 30, 40, 50 jaar geleden dan lijkt het alsof ik naar iemand anders kijk. Continuiteit, ja dat vind ik terug, maar ben ik nog precies dezelfde? Nee echt niet. Ik leef in een heel andere wereld en ga daar nu op een heel andere manier mee om. Zelfs mijn gevoelens over veel dingen zijn niet hezelfde gebleven . Hier en daar heb ik iets geleerd maar ook hebben sommige ervaringen hun sporen nagelaten ook al liggen ze al jaren achter me. Ik kan dat zien dankzij die continuiteit en  in mijn  gewoontepatronen van reageren. Maar ik heb ook geleerd en ontdekt dat ik die kan veranderen. Het is niet meer nodig ze te betrekken of te gebruiken in de omstandigheden waarin ik nu verkeer. Dus ook dat kan veranderen en ik reageer met wat inspanning en aandacht nu anders op dingen dan zoveel jaar geleden. Ik heb dat tot nieuwe gewoontepatronen gemaakt en het past beter bij mijn leven hier en nu. Het maakt me zo langzamerhand wel duidelijk dat er niet zoiets is als een 'vaststaand zelf' waar ik me aan vast moet houden. Ook mijzelf kan ik veranderen voor een groot deel naar eigen believen maar wel met inspanning en zorg en betrokkenheid om er het beste van te maken.  Ik zou in staat kunnen zijn mezelf te maken en te breken bij wijze van spreken als ik er genoeg inzet voor heb en de omstandigheden gunstig zijn. Zijn de omstandigheden in deze maatschappij niet gunstig, de manier van leven die we er hier op na houden? Leven we niet in een wereld waar vele mogelijkheden zijn?  Weten dat ik mezelf veranderen kan en dat niets vaststaat ook mijn eigen ZIJN niet, dat geeft zoveel ruimte!


Ik heb me afgevraagd of er een manier van leven bestaat om met open ogen en een ontvankelijk hart alles te ervaren en alles te zijn wat in een mens aanwezig is. Is er een manier te vinden om NIET te lijden aan veranderingen die ook mijn weerstanden en de dood inhouden? Leven zonder de angst gekwetst te worden en de vele andere gebeurtenissen die me kunnen overspoelen?  Daar vrij van te zijn? (Wat niet betekent dat het er niet meer is)

 Leven met alles erop en eraan. Ieder moment te laten zijn zoals het is. Me er niet mee te verbinden, te identificeren en denken dat er dingen zijn die onveranderlijk vaststaan.
Mijn intussen opgedane ervaringen geven me de mogelijkheid te denken dat ik het antwoord gevonden heb en ik ben op weg. Er is een weg uit het lijden. Een weg van iedere dag, iedere minuut opnieuw vertrekken en thuiskomen in de grote RUIMTE DIE IK BEN. De ruimte die er is voor liefde en mededogen en voor inzicht. 


Daarover gaan de vier edele waarheden.


1 Er is lijden
2 Er is een oorzaak voor het lijden.
3 De waarheid van de beëndiging van het lijden
4 Er is een pad dat leidt tot opheffing van het lijden.


En het fijne is dat daar heel wat 'handvaten' voor worden aangereikt door de Boeddha. Hij was ook een gewoon mens die zijn ervaringen deelde.

Op herhaling

Mocht je geïnteresseerd zijn dan vind je onder de volgende link wat ik schreef over de Vier Edele Waarheden.
In het kort vermeldde ik ze op het vorige logje, maar hier vind je meer details. Niet op de juiste volgorde, maar de 1 t/m de 4 kun je niet over het hoofd zien.
 http://magazijn.blogspot.nl/search?q=de+vier+edele+waarheden

De bevrijding

Update
Ik heb de laatste allinea aangepast.

Zoals de Boeddha zegt is er bevrijding mogelijk, totale bevrijding.
Wat ik me daarbij voor moet stellen is niet aan de orde. Dat is denk ik pas te weten als je werkelijk bevrijd bent. Zolang ik me er iets bij voorstel kan het geen bevrijding zijn en zit ik gevangen in het dualisme.
Wij zitten allemaal middenin een dualistisch denken en leven. Het is mogelijk daar doorheen te prikken. Zo gauw je je weer iets voorstelt over wat bevrijding is en wat het is en hoe het is dan zit je alweer middenin de gevangenis.
Ik lees Illusie en werkelijkheid van J.J. van der Leeuw. Heel bijzonder, ik schreef er al eerder iets over. Het geeft me duidelijkheid en is zeer interessant. Maar lezen en nadenken over filosofie, occultisme en aanverwanten, is de denk kant van het geheel. Daarmee leer je misschien begrijpen hoe het werkt in het bewustzijn.
De Mystiek, de verdieping en kennis door ervaring is de uitbreiding die verder gaat dan de filosofie van Kant en aantoont dat het toch haalbaar is voor ons.

De Vier Edele Waarheden:

*1 er is lijden
*2 de oorzaak van het lijden
*3 de opheffing van de oorzaken van het lijden
*4 het pad dat leidt naar de opheffing van het lijden.
bron en uitleg  http://www.maitreya.nl/boeddhisme-intro-4-edele-waarheden.htm

De Boeddha.

De vier edele waarheden 2

Er is een oorzaak van lijden
De tweede edele waarheid die de Boeddha gaf.

Wat is de oorzaak van het lijden?
Onze eigen verlangens.

Dat is een heel lastig begrip. Het is ook niet verwonderlijk dat de Boeddha in eerste instantie weigerde over zijn verlichting te onderwijzen en overgehaald moest worden zijn ervaringen te delen. We zijn zo gewend om alle oorzaken buiten onszelf te leggen dat het inzicht in een heel andere benadering van het ZIJN ons vreemd is. Vooral wanneer het gaan om dingen die anderen ons 'aandoen'. Zelfs de natuur geven we de schuld van wat ons aan rampen overkomt.

Iedere keer weer sta ik versteld van de manier waarop de Dalai Lama al deze dingen die wij maar moeilijk verdragen, bekijkt en ermee omgaat. De Chinezen en alles wat hem en zijn volk wordt 'aangedaan'.  Hij werkt hard aan de verbetering van de situatie, maar gaat daar op een heel specifieke manier mee om. Dat werd me pas weer duidelijk in een documentaire die ik zag op DVD.

Het is mogelijk om anders om te gaan met de dingen die ons overkomen, maar dat lukt niet van de ene op de andere dag. Ook daar is weer veel zelfreflexie en aandacht bij nodig.  Ook analitische meditatie kan heel behulpzaam zijn om inzicht te krijgen dat het hoofdzakelijk ons verlangen is om het zo te hebben als we het zelf willen, dat ons lijden veroorzaakt.

Wat je kunt veranderen moet je veranderen, en er geen zorgen over maken en het is zinloos te lijden of  te verlangen naar dat wat je niet veranderen kunt. Vrij vertaald naar Shantideva.

De vier edele waarheden 3

De derde edele waarheid die de Boeddha verkondigde is:

Er is een weg uit het lijden.
of
Het wegvallen van de oorzaken van het lijden.

Ja, dat zal wel.
Maar voorlopig zit ik, zoals zovelen nog middenin de pijn en de ellende. Niet dat ik klaag hoor, er zijn er die het veel erger hebben dan ik. Dat van mij is peanuts, maar toch. Als ik buikpijn heb lig ik wel voor pampus en als mij onrecht wordt aangedaan kan ik dagen 'onderuit gaan'. Om nog maar te zwijgen over de zorgen die ik me maak om de dingen waarvan ik later denk, wat een onzin om je daar zorgen over te maken. Als ik gebonden ben wil ik vrij zijn en als ik geen relatie heb wil ik gebonden zijn. Dat heb ik in het verleden wel ervaren. En ieder jaargetijden merk ik het weer, als het heet is in de zomer verlang ik naar de kou en als het koud en nat is verlang ik naar de warmte.  Emigreren misschien naar een land met een mooie temperatuur? Ach soms kom je ook nog van de regen in de drup. Nou ja, als ik er goed over nadenk zijn er ontelbare zaken waar ik verandering in aan zou willen brengen omdat ik het niet plezierig vind, ook al weet ik dat het niet mogelijk is om veel omstandigheden te veranderen.

De Boeddha begreep dat er inderdaad een mogelijkheid was om een einde aan het lijden te maken. Hoe groot of hoe klein dat lijden ook is.
Toch was de historische Boeddha net zo'n mens als jij en ik. Niets geen aureooltjes, niets geen goddelijk, gewoon mens en hij bewees door het allemaal zelf te leren en te doen dat het mogelijk is voor iedereen. En hij niet alleen. Er zijn veel meer gerealiseerde meesters bekend die tot ongelooflijke dingen in staat waren voor wat betreft het omgaan met pijn en andere narigheden.
Dat is voor mij toch een opsteker. Het schijnt echt mogelijk te zijn.

De vier edele waarheden 1

De eerste edele waarheid die de Boeddha verkondigde.

Er is lijden.

Alles is aan verandering onderhevig en heel vaak wordt dat als lijden ervaren. Hele periodes van geluk kunnen ons pad kruisen, maar uiteindelijk is er niets dat hetzelfde blijft en zullen we het wegvallen van al die gelukkige momenten, verworvenheden en dat wat we als normaal ervaren, verdwijnen.
Daarom wordt het gewone geluk in het Boeddhisme ook als lijden gezien omdat het niet duurzaam is en altijd weer leidt tot beëindiging.

Daarmee wordt er zeker niet gesuggereerd dat je dan maar niet moet genieten van alle gelukkige dingen die op je pad komen. Integendeel. Geniet er met volle teugen van en wordt je bewust van het mooie en goede dat je ten deel valt.
Maar als je je ook een beetje bewust wordt van de vergankelijkheid, is het duidelijk dat al het geluk dat je verwerft, je uiteindelijk nooit helemaal tevreden kan stellen, maar je hoeft dan misschien niet meer zo achter alle dingen aan te jagen waarvan je denkt gelukkig te kunnen worden.

Duurzaam geluk zit in andere dingen dan datgene wat wordt nagejaagd. Duurzaam geluk is een staat waarin de geest kan verkeren zonder dat hij getrickerd wordt van buitenaf. Iets dat in jezelf aanwezig kan zijn en niet afhankelijk is van omstandigheden. En omdat de 'inhoud van de'  geest, net als alle andere zaken veranderlijk is, kan die staat van zijn ontwikkeld worden. Die geest moet je dan niet verwarren met het denken.

Voorlopig ben ik heel gelukkig met alles wat ik nu als geluk ervaar, met alle grote en kleine omstandigheden die dat veroorzaken. Al die honderdduizend dingen die het leven ons aanreikt en daar bij komt dan iedere keer het lijden aan het verlies en het voorbijgaan en veranderen van dat wat ik wil behouden toch weer om de hoek kijken. Daar wil ik me bewust van worden. Zolang de omstandigheden gunstig zijn geniet ik van dat afhankelijk geluk. Daarbij hoop ik zo bewust en aandachtig  te worden dat, als alle gunstige omstandigheden wegvallen ik het langdurig geluk diep van binnen kan ervaren omdat het zich door beoefing in mij ontwikkeld heeft.

Het wegvallen van geluk kan voor ons allemaal dagelijks aan de deur kloppen. Velen ervaren dat door de vreselijke confrontatie met pijn of verlies van mogelijkheden aan de lijve, waardoor het onmogelijk lijkt daarbij een diep innerlijk geluk te ervaren.
Of het waar is dat er een weg is uit het lijden zoals de Boeddha zegt, kun je alleen maar zelf door beoefening en training van de geest leren ervaren. Mij heeft het al heel wat goede ervaringen opgeleverd.

Alles stroomt en is altijd in beweging. Er is niets dat hetzelfde blijft.

De vier edele waarheden 4

En dan is er ook nog een weg die leidt uit het lijden.

En zoals ik al schreef weigerde de historische Boeddha eerst om dat aan de mensen om hem heen te vertellen. Wat hij had ervaren was zo diepzinnig dat hij in eerste instantie niet wilde vertellen omdat er geen woorden voorhanden waren om het op een minder diepzinnige manier te vertellen.
De ervaring is vaak heel anders dan wanneer je iets verwoordt en dan is het nog maar de vraag of het goed wordt geïnterpreteerd.
Uiteindelijk wilde hij het toch ook niet alleen voor zichzelf houden en gelukkig heeft hij toen een heel pad gegeven. Hij zei: als je nou doet wat ik doe, met evenveel inzet dan kom je er wel. En hij gaf het acht voudige pad dat leid uit het lijden.
Daar zijn veel commentaren op geschreven door meesters die zelf dat pad zijn gegaan en ook die ervaring hebben opgedaan. Zij geven ons meer duidelijkheid over de diepzinnige inhoud ervan.

Ja, makkelijker gezegd dan gedaan.
Wil ik wel uit dat lijden stappen? Zo erg is het toch niet. Ik blijf liever in mijn eigen kringetje ronddraaien, dan me confronteren met alle weerstanden die ik tegen bepaalde dingen heb, want ik voel me best veilig zoals ik nu kan leven met al die ups en downs valt het nog wel mee.  Ik denk ook dat het leven heel saai wordt als er niet af en toe zo'n verschrikkelijke dip is.
Nou simpel dus, als er geen motivatie is gebeurt er niets. Duidelijk, dan valt er niets nieuws  te ervaren, om te merken wat het is uit die dips te kunnen stappen. Gelukkig is iedereen daar vrij in.

Het is ook niet iets wat zomaar aan komt waaien, het beëindigen van het lijden. Het is net als met een verslaving, Het is belangrijk te investeren om eruit te kunnen komen en daar is een stevige motivatie voor nodig. Vaak komt die motivatie pas om de hoek kijken als het water aan de lippen staat. Helaas kan dat soms te laat zijn om nog iets te veranderen.
Maar de vrijheid om te doen wat we belangrijk vinden, hebben we meer dan waar ook in onze westerse wereld. Daar hoeft ons lijden zich tot nog toe geen zorgen over te maken. :-). We leven onder optimale omstandigheden. Ook dat kan veranderen, die vrijheid van denken en religie en je overtuigingen. Dat komen we steeds meer tegen. Wat we met die vrijheid doen is onze eigen keus.

Soms voelt het gaan van het pad aan als in het diepe springen

en na verloop van tijd merk je dat je kunt zwemmen.

Heerlijk is dat, merken dat je zwemmen kunt.

Soms denk je dat je van een berg af moet springen

en dan merk je dat je vliegen kunt.

Heerlijk is dat, merken dat je vliegen kunt.

Soms denk je dat je tegen een muur aanloopt

en dan merk je dat er geen muur is.

Heerlijk is dat je vrij te voelen.

Dank je Sakyamuni.